Gdy więzień śpi, nad jego duszą i ciałem toczą się zacięte walki dobrych i złych demonów, które pragną zdobyć jego dusze. Następnie ma miejsce słynna scena, w której Gustaw zamienia się w Konrada, a więc w tym przypadku przemiana bohatera romantycznego ma wymiar nie tylko symboliczny. W celi przemienionego już Konrada spotykają się więźniowie, którzy toczą zażartą dyskusję. Dotyczy ona sposobu traktowania więźniów, ich niedoli, a także spraw politycznych w kraju. Szczególne znaczenie ma tutaj wypowiedź Sobolewskiego, który opisuje warunki, w jakich wywożeni są więźniowie. Są to poruszające historie. Następnie ma miejsce mała i wielka improwizacja Konrada, w których wypowiada on swoje poglądy. Przede wszystkim pragnie stanąć na czele narodu, chce mieć „rząd dusz” i równa się z Bogiem, co jednocześnie stanowi wielkie bluźnierstwo. Żąda znaku od Boga, jednak go nie otrzymuje i pada zemdlony.
Przybyły ksiądz wykonuje specjalne egzorcyzmy nad ciałem Konrada. W tym momencie ma także miejsce wizja, w której ukazuje się Ewa. Ksiądz ma wizję, w której pokazuje mu się Polska. Jest ona utożsamiana z Chrystusem cierpiącym na krzyżu, jest to zapowiedź przyszłych losów kraju. Polska ma być krajem, który przyjmie na siebie wszystkie ciosy i ochroni inne narody.
W dalszej części dramatu ma miejsce walka demonów o duszę Senatora, on również ma ciekawą wizję. Następnie następuje bardzo słynna scena salonu warszawskiego, w którym czytelnik zdaje sobie sprawę z problemów kraju i zaniedbań, jakie wynikają z braku zainteresowania ze strony wyższych sfer, które zajęte są jedynie zabawami i beztroskimi hulankami. Oprócz tego czytelnik ma okazję wysłuchać opowieści o Cichowskim, rozmowy o śledztwie u Senatora, a także prośby Pani Rollinsonowej, która przyszła błagać o uwolnienie jej syna. Jedyne jednak, co Senator rozważa to podarowanie synowi Rollinsonowej możliwości samobójstwa.
Następnie ma miejsce długo oczekiwany bal u Senatora. Zgodnie z przepowiednią księdza, doktor umiera w tajemniczych okolicznościach. Konrad spotyka księdza w czasie, gdy jest prowadzony na przesłuchanie. Ksiądz przepowiada mu, że wyjedzie w daleką podróż i ma wypatrywać osoby, która w tłumie przywita go w imię Boga. Następnie ma miejsce noc Dziadów i tajemnicze obrzędy. Zakończeniem dramatu jest Ustęp, w którym opisana została droga do Rosji.
